Η ιδιωτική ασφάλιση υγείας στον υπόλοιπο κόσμο.
Του Ηλία Μόσιαλου*
Γενικότερα, υπάρχουν τρεις διαφορετικοί ρόλοι για την ιδιωτική ασφάλιση υγείας. Ο πρώτος και σημαντικός κυρίως για τις κυβερνήσεις και όσους ασχολούνται με την δημόσια πολιτική, είναι να υπάρχει μία ελάφρυνση της πίεσης στους προϋπολογισμούς των κρατών. Γιατί όταν έχουμε μία εκτεταμένη ιδιωτική ασφάλιση υγείας υπάρχει μικρότερη πίεση στα δημόσια οικονομικά.
Ο δεύτερος ρόλος για την ιδιωτική ασφάλιση υγείας είναι να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του συστήματος, ιδιαίτερα στις χώρες εκείνες όπου ο συγκεκριμένος κλάδος δεν αποτελεί απλά ένα παθητικό πληρωτή υπηρεσιών, αλλά παίζει έναν πιο ενεργητικό ρόλο – είτε με τις συμπράξεις με το Δημόσιο, είτε με τις συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Κάτι το οποίο δεν γίνεται εκτεταμένα στην χώρα μας και είναι ένα θέμα το οποίο θα πρέπει να υπάρχει στην ατζέντα της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς τα επόμενα χρόνια.
Και ο τρίτος ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας είναι να λειτουργήσει ως υποκατάστατο της ασφαλιστικής κάλυψης του Δημόσιου ή της κοινωνικής ασφάλισης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ορισμένες ομάδες πληθυσμού ή το σύνολο του πληθυσμού μπορεί να συνδεθεί, να έχει ασφαλιστική κάλυψη μέσω ιδιωτικής ασφάλισης, χωρίς ταυτόχρονα να έχει κάλυψη από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα. Αυτό συμβαίνει για το σύνολο του πληθυσμού στην Χιλή. Δηλαδή κάθε πολίτης στην Χιλή μπορεί να φύγει από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα και να έχει ιδιωτική ασφάλιση και να επιστρέψει στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα οπότε θέλει.
Το ίδιο ισχύει και για ορισμένες κατηγορίες πληθυσμού στη Γερμανία. Το 20% των περισσότερων Γερμανών μπορούν να αποφύγουν τη δημόσια ασφαλιστική κάλυψη αν το θέλουν και να συνδεθούν με ιδιωτική ασφαλιστική κάλυψη. Από αυτό το 20%, το 40% επιλέγει να φύγει από το δημόσιο και το υπόλοιπο 60% επιλέγει να μείνει στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, αλλά να έχει συμπληρωματική κάλυψη απο το ιδιωτικό.
Από κει και πέρα υπάρχουν δύο άλλες μορφές ιδιωτικής ασφάλισης. Κάλυψη υπηρεσιών οι οποίες δεν καλύπτονται από το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα. Συνήθως αυτή δεν είναι μία εκτεταμένη μορφή ασφαλιστικής κάλυψης. Υπάρχει στην Ολλανδία κυρίως για υπηρεσίες ομοιοπαθητικής ιατρικής, αλλά δεν το βλέπουμε εκτεταμένα σε άλλες χώρες. Δηλαδή να καλύπτονται υπηρεσίες, φάρμακα π.χ. που δεν τα καλύπτουν οι δημόσιοι προϋπολογισμοί ή μία μορφή ασφαλιστικής κάλυψης που πληρώνει τη συμμετοχή του καταναλωτή στη φαρμακευτική αγωγή, που είναι εξαιρετικά εκτεταμένη στην Γαλλία, στη Σλοβενία και στην Κροατία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Γαλλία φτάνει μέχρι και το 75% του κόστους για ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, με αποτέλεσμα να υπάρχει εκτεταμένη ιδιωτική ασφαλιστική αγορά που καλύπτει τη συμμετοχή του καταναλωτή. Παράλληλα υπάρχει κρατική παρέμβαση που ενισχύει τα χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα έτσι ώστε και αυτά να μπορούν να πληρώνουν μέσω κρατικής επιδότησης ιδιωτική ασφάλιση για φαρμακευτική κυρίως αγωγή.
Η μορφή η οποία επικρατεί κυρίως στην Ευρώπη, αυτό που ονομάζω συμπληρωματική ασφάλιση υγείας, είναι η μορφή της ιδιωτικής ασφαλιστικής κάλυψης που επιτρέπει στους πολίτες να επιλέγουν τα νοσοκομεία και τους γιατρούς κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στον δημόσιο τομέα. Αυτό συμβαίνει στη Γερμανία εκτεταμένα αλλά και στη Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία, όπου οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες έχουν συμβάσεις όχι μόνο με τα ιδιωτικά νοσοκομεία, αλλά και με τα δημόσια νοσοκομεία.
Να τονίσω εδώ ότι οι συμβάσεις με τα δημόσια νοσοκομεία της Μεγάλης Βρετανίας και των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών ξεκίνησαν το 1974 επί εργατικής κυβέρνησης, δηλαδή επί κεντροαριστερής κυβέρνησης. Είναι όμως ένα εκτεταμένο φαινόμενο στην κεντρική Ευρώπη και στη βόρεια Ευρώπη όπου οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες έχουν συμβάσεις όχι μόνο με ιδιωτικά νοσοκομεία αλλά και με δημόσια νοσοκομεία.
Από εκεί και πέρα αν δούμε τις μεγάλες ιδιωτικές ασφαλιστικές αγορές, θα δείτε ότι αυτές δεν υπάρχουν κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μεγαλύτερη είναι στη νότιο Αφρική, που αντιστοιχεί στο 40% των συνολικών δαπανών υγείας. Ίσως θα σας φανεί λίγο περίεργο ότι οι ΗΠΑ ακολουθούν με το 36%. Πολλοί έχουν την εντύπωση ότι στις ΗΠΑ η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά κυριαρχεί. Δεν είναι έτσι. Το 50% των δαπανών υγείας στις ΗΠΑ είναι δημόσιες δαπάνες υγείας. Είναι τα συστήματα medicare κυρίως για τους πολίτες άνω των 65 ετών, αυτούς που έχουν συνταξιοδοτηθεί. Ορισμένοι από αυτούς έχουν και ιδιωτική ασφάλιση βέβαια. Αλλά η ιδιωτική ασφάλιση καλύπτει κυρίως τον ενεργό πληθυσμό, όσους είναι εργαζόμενοι. Και το υπόλοιπο 15% είναι κυρίως οι άμεσες πληρωμές των πολιτών, η συμμετοχή των πολιτών στο κόστος των υπηρεσιών υγείας. Επομένως είναι 50% δημόσιες δαπάνες στις ΗΠΑ, 50% ιδιωτικές εκ των οποίων 35% περίπου ιδιωτική ασφάλιση και 15% η συμμετοχή του καταναλωτή.
Οι πολίτες της Χιλής μπορούν να επιλέξουν ιδιωτική ασφαλιστική κάλυψη αντί για δημόσια. Στην Γαλλία και στη Σλοβενία, ιδιωτική ασφάλιση εκτεταμένη υπάρχει στο κόστος της συμμετοχής του καταναλωτή στις υπηρεσίες υγείας. Αλλά και στην Αργεντινή, ένα μέρος του εργαζόμενου πληθυσμού μπορεί και αυτό, κυρίως δημόσιοι υπάλληλοι, να έχει κάλυψη ιδιωτική. Στη Σαουδική Αραβία, αλλά και στις χώρες της Μέσης Ανατολής, ιδιαίτερα στο Ντουμπάι, στο Άμπου Ντάμπι, είναι εκτεταμένη η ιδιωτική ασφαλιστική κάλυψη ιδίως για τους μη μόνιμους πολίτες εκεί, που είναι υποχρεωτικό να έχουν ιδιωτική ασφάλιση. Αλλά αυτό που γνωρίζουμε αν δούμε από τα στοιχεία, είναι ότι η ιδιωτική ασφαλιστική κάλυψη κυρίως με τη μορφή της συμπληρωματικής ασφαλιστικής κάλυψης είναι εκτεταμένη σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Ελβετία, η Γερμανία, η Σλοβενία, το Βέλγιο η Αυστρία και ακολουθούν η Γαλλία και η Κύπρος.
*Τα άνω αποτελούν κομμάτι της παρουσίασης του Ηλία Μόσιαλου, καθηγητή της ιατρικής και των οικονομικών της υγείας στο Imperial College του Λονδίνου, στην προχθεσινή εκδήλωση της ΕΑΕΕ, με τίτλο “Ιδιωτική Ασφάλιση Υγείας στην Ελλάδα: προοπτικές ανάπτυξης”.
Πηγή: underwriter
